Gastblog van Giovanni Haverland | Wat onrust in het nieuws doet met je financiële gedrag

Een onverwachte gebeurtenis of een gespannen nieuwsuitzending kan de beurs snel doen dalen of stijgen. Zulke momenten roepen vaak sterke emoties op: woede, hoop, angst, trots. Deze emoties beïnvloeden ons gedrag. Dit artikel gaat niet over beleggen maar over gedrag. Over hoe onvoorspelbaarheid en publieke onrust ons brein beïnvloeden. En waarom inzicht in je eigen reactie waardevoller is dan het volgen van de laatste krantenkoppen.

Onrust als psychologische trigger

Ons brein kan slecht omgaan met onvoorspelbaarheid en chaos. Bij onzekerheid scannen we automatisch op dreiging en zoeken we houvast in wat we al dachten. Wie vertrouwen heeft in de situatie ziet vooral bevestiging terwijl wie denkt dat het misgaat vooral gevaar ziet. In beide gevallen bepaalt je emotie welke informatie je serieus neemt en niet de feiten.

Bij stress wordt ons zenuwstelsel geactiveerd. Het lichaam maakt stresshormonen aan en brengt ons hele systeem in opperste paraatheid. Vanuit ons oerinstinct zijn de opties vechten, vluchten of bevriezen. Het lichaam komt in een staat van arousal. Ons lichaam denkt dat er direct gehandeld moet worden zelfs als het 'gevaar' alleen op een scherm staat. We krijgen een droge mond, een versnelde hartslag en onze aandacht vernauwt. We denken sneller maar niet altijd beter want onder stress werkt het brein minder nauwkeurig. Hierdoor overzien we minder maar voelen we meer. Evolutionair gezien is dit handig bij een aanval door de vijand maar niet per se bij het horen of zien van een nieuwsbericht over beleggen.

Bij stress maken we eerder impulsieve keuzes. Sommigen kopen iets om zich beter te voelen en anderen stoppen juist met uitgeven uit angst. Te veel zekerheid zoeken of te veel actie ondernemen zijn beide begrijpelijke reacties maar niet altijd helpend Vooral als ze voortkomen uit emotionele onrust.

Sommige media of publieke uitspraken lijken bewust in te spelen op die stressreactie. Zij zaaien onrust om emotionele reacties uit te lokken en daarmee invloed uit te oefenen op gedrag. Dit werkt vaak goed maar roept ook de vraag op of de mensen die dit doen zich bewust zijn van hun eigen denkfouten. Ook zij zijn vatbaar voor cognitieve biases zoals de illusie van controle (de neiging om te denken dat alles onder je invloed valt) en de false consensus bias (het idee dat jouw waarheid algemeen gedeeld wordt).

Emotieregulatie als tegenkracht

Emotieregulatie begint bij het herkennen van je emoties. Tussen een emotionele prikkel en de daaropvolgende reactie zit een fractie van tijd. Wie die tijd gebruikt om adem te halen of na te denken maakt bewustere keuzes. Deze zogenoemde emotionele intelligentie is nog belangrijker voor financiële rust dan kennis van cijfers of markten. Wie zijn emoties beter begrijpt raakt minder snel meegesleurd door nieuws of sociale druk en blijft dichter bij wat echt belangrijk is.

Kortom: je hebt geen invloed op wat er allemaal geroepen wordt maar wel op hoe jij ermee omgaat. Als je je eigen emoties herkent en even pauzeert voordat je reageert dan houd je grip op je keuzes. Ook als de wereld om je heen onrustig in beweging is.