Financiële besluitvorming is nóg minder objectief dan je al dacht | Pas op voor biases!
Cognitieve biases vertroebelen weloverwogen financiële besluitvorming
In het Vakblad Financiële Planning 2024/11 verschijnt een artikel dat ik mocht schrijven over een fascinerend maar vaak over het hoofd gezien aspect van ons vakgebied: cognitieve biases in financiële besluitvorming. Cognitieve biases zijn onbewuste denkpatronen die zowel de klanten als financieel professionals beïnvloeden bij financiële beslissingen en strategievorming. Door bewust te worden van deze biases kan de kwaliteit en het inzicht in financiële besluitvorming en de financiële adviezen die aan klanten worden gegeven significant worden verhoogd.
Samenvatting van het artikel in het VFP 2024/11
Het artikel biedt een diepgaande blik op de verschillende niveaus van het menselijke denken (het bewuste, onderbewuste en onbewuste) en hoe deze lagen invloed uitoefenen op financiële keuzes. Ik behandel hoe de invloed van denkpatronen, herinneringen en emoties bijdragen aan onbewuste biases. Bijvoorbeeld de beschikbaarheidsheuristiek, de attentional bias of het illusory truth effect.
Ook komt het belang van bewustwording van deze denkpatronen voor financieel planners aan bod, zowel in de advisering van klanten als in het vormgeven van hun eigen keuzes en strategieën. Denkfouten komen niet enkel voor bij klanten; ook wij als professionals zijn er gevoelig voor. Door bewust met biases om te gaan kunnen financieel planners hun adviserende rol versterken en komen tot duurzamere financiële keuzes voor klanten.
De waarde van inzicht in financiële biases
Het inzicht in biases biedt een belangrijk voordeel voor elke financieel professional, niet alleen voor financieel planners. Financiële beslissingen worden vaak beïnvloed door psychologische factoren die niet direct zichtbaar zijn. Denk aan risicobereidheid, sociale invloeden of eerdere ervaringen. Door deze factoren te herkennen laten financieel professionals klanten niet alleen rationelere keuzes maken maar behoeden zij hun klanten ook voor de valkuilen die voortkomen uit bijvoorbeeld overmoed (illusie van controle) of angst (verliesaversie).
Inzicht in biases helpt financieel professionals zelfbewuster te worden door bijvoorbeeld kritisch naar hun eigen aannames te kijken. Dit draagt bij aan het ontwikkelen van strategieën die klanten in lijn brengen met hun lange-termijndoelen, zelfs wanneer emoties of maatschappelijke trends klanten aanzetten tot impulsief gedrag.
Lees het volledige artikel in het Vakblad Financiële Planning 2024/11
Benieuwd naar het volledige artikel? Kijk in de novembereditie van het Kluwer Vakblad Financiële Planning (VFP 2024/11) om meer te lezen over hoe financieel planners hun adviezen en de financiële besluitvorming van hun klanten kunnen versterken door inzicht in deze veelvoorkomende financiële denkfouten!
