Op een warme nazomerdag in augustus stond ik samen met Dineke in de keuken. Onze missie was ouderwets lekkere appelmoes maken. Niet van glanzende, gave appels geplukt van de boom maar van zogenoemde 'valappels'. Appels die door de wind of hun rijpheid op de grond zijn gevallen. Appels met beurse plekken, piertjes, insectjes en restjes tuingroen. Geen schoonheidsprijswinnaars maar wel boordevol potentie voor een aantal potjes ouderwets lekkere en gezonde appelmoes.
Het proces was intensief. Elke appel moest zorgvuldig worden bekeken, geschild en ontdaan van de slechte delen. Het was geen snelle klus maar wel de moeite waard: we dronken samen koffie en deelden wat ons na aan het hart ligt. En ondertussen schilden we kilo's en kilo's appels voor een grote pan met geurige warme appelmoes zoals ik me dit nog herinner uit de tijd dat ik als kind samen met mijn oma appelmoes maakte.
Terwijl we bezig waren realiseerde ik me hoe treffend onze bezigheid lijkt op de situatie van mensen met financiële problemen. Ook zij krijgen in het leven niet de kans om de ‘mooie rode appels’ te plukken. Ze moeten het doen met wat er voorhanden is en dat zijn ook vaak de valappels van het bestaan. De moed zakt deze mensen ook vast in de schoenen als ze hun eigen mand vol (financiële) valappels zien en denken: hoe moet ik hiervan nog iets eetbaars maken. Sterker nog, iets van maken dat me straks ook nog lekker zal smaken?
Net zoals ik tijdens het appelschillen regelmatig het gevoel had dat er geen einde kwam aan de grote mand met valappels en er maar bar weinig appelblokjes in de grote pan bijkwamen, zullen mensen met financiële problemen vaak eenzelfde soort mentale ervaring hebben bij hun proces om de financiële problemen op te lossen.
De valappel als metafoor van geldzorgen
Dat bracht me bij het idee voor deze blog over de valappel als metafoor. Degene die had gerekend op mijn recept voor de appelmoes moet nog even geduld hebben tot aan het einde van deze blog. Eerst laat ik je zien hoe mensen in armoede of met financiële zorgen ook vaak te maken hebben met:
- beurse plekken door emotionele schade, schaamte en stress
- piertjes door het geldgebrek dat zich ongevraagd binnendringt in hun bestaan
- restjes tuingroen door invloeden van buitenaf zoals slechte ervaringen met bureaucratie of sociale uitsluiting.
Financiële problemen zorgen voor rotte plekken in je leven
Emotionele schade, schaamte en stress zijn veelvoorkomende gevolgen van financiële problemen. Vanuit de financiële psychologie weten we dat deze emoties het denkvermogen kunnen beperken. Mensen komen in een overlevingsmodus waarin lange termijn denken en rationele keuzes maken moeilijker wordt. Het erkennen van deze emotionele belasting is een eerste stap in het oplossen van financiële vraagstukken.
De gevolgen van geldgebrek dringen ongevraagd binnen in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld door aanmaningen, incassobureaus of het moeten kiezen tussen boodschappen en rekeningen. Deze stressoren verstoren het gevoel van controle. Maar ook invloeden van buitenaf zoals onbegrip van instanties of sociale uitsluiting maken het extra moeilijk om hulp te zoeken of vol te houden.
Oplossen financiële problemen vraagt om doorzettingsvermogen
Net als bij het maken van onze appelmoes vraagt het oplossen van financiële vraagstukken:
- geduld, moeite en tijd om de geldzorgen te transformeren in duurzame financiële vitaliteit
- zorgvuldigheid om afscheid te nemen van slechte gewoonten en de goede te omarmen
- doorzettingsvermogen om stukje bij beetje alle problemen aan te pakken en te herpakken
Financiële zorgen zijn vaak het resultaat van langdurige patronen en omstandigheden. Vanuit de financiële psychologie weten we dat gedragsverandering tijd kost. Mensen moeten eerst hun situatie leren begrijpen, emotionele blokkades overwinnen en stap voor stap nieuwe gewoontes aanleren. Geduld is essentieel om van geldstress toe te werken naar duurzame financiële vitaliteit.
Het goede van het slechte scheiden
Net zoals je bij valappels zorgvuldig de goede delen eruit moet snijden vraagt het oplossen van financiële problemen om aandacht en precisie. Het betekent afscheid nemen van ongezonde financiële gewoontes maar ook het herkennen en waarderen van wat wél goed gaat. Deze positieve focus helpt mensen om hun zelfvertrouwen te vergroten en hun financiële gedrag duurzaam te veranderen.
Financiële problemen zijn zelden in één keer opgelost. Het vraagt veerkracht om telkens weer een stap te zetten. Zeker als het tegenvalt of de situatie uitzichtloos lijkt. Vanuit de psychologie is bekend dat kleine successen motiveren en het gevoel van controle versterken. Door stukje bij beetje problemen aan te pakken ontstaat er ruimte voor herstel en groei. Net als bij het schijnbaar eindeloze schillen van de mand vol valappels. Het is niet nodig om direct de hele middag valappels te schillen voor 5 liter appelmoes. Begin gewoon met een klein pannetje en geniet vandaag nog van jouw (h)eerlijke eigengemaakte appelmoes.
Mijn recept voor een grote pan met 5 liter overheerlijke zelfgemaakte appelmoes van valappels? Neem een volle wasmand met appels van verschillende soorten voor het beste resultaat. Voeg géén suiker toe maar wel 4 Ceylon kaneelstokjes en wat stukjes echte vanillepeulen. Doe een klein bodempje water onderin de pan. Snijdt de goede delen van de valappels eruit en maak hiervan kleine blokjes. Zet zodra je een laagje van +/- 3 centimeter appelblokjes in de pan hebt de kookpan op de laagste warmtestand op het fornuis. De appelblokjes worden hierdoor langzaam opgewarmd. Schil ondertussen verder en voeg jouw nieuwe appelblokjes regelmatig toe in de pan, om te voorkomen dat ze helemaal bruin worden. Op zich is dat niet erg voor de smaak maar een bruine appelmoes ziet er gewoon minder lekker uit, vind ik. Vergeet niet om regelmatig even door je warme appelmoes te roeren en eventueel wat water toe te voegen als deze te dik wordt. Voeg de kaneelstokjes en de vanille toe als de pan halfvol is met de appelmassa. Ga zo door totdat de pan helemaal is gevuld met appel. Laat de appelmoes na het toevoegen van de laatste appelblokjes op een laag vuur nog even doorkoken en haal daarna de pan van de kookplaat af om langzaam af te koelen. Proef of je de appelmoes lekker vind of toch nog wat suiker wilt toevoegen. Hou je van iets zoetere appelmoes en wil je net als ik geen suiker toevoegen? Doe er dan liever een bakje heerlijk rijpe aardbeien bij in tijdens het koken. Eet smakelijk!
